การถอดรหัส (พันธุศาสตร์)

การถอดรหัส หรือ การสร้างอาร์เอ็นเอ (อังกฤษ: Transcription หรือ RNA synthesis) คือ กระบวนการการสร้างอาร์เอ็นเอจากดีเอ็นเอ ซึ่งทั้งอาร์เอ็นเอและดีเอ็นเอต่างเป็นกรดนิวคลิอิกซึ่งใช้ลำดับคู่เบสของนิวคลีโอไทด์เป็นส่วนเติมเต็มซึ่งกันและกันซึ่งสามารถเปลี่ยนกลับไปกลับมาได้หากมีเอนไซม์ที่เหมาะสม ในช่วงการถอดรหัสนั้น ลำดับดีเอ็นเอจะถูกอ่านโดยเอนไซม์ RNA polymerase ซึ่งจะสร้างคู่เติมเต็มซึ่งเป็นสายอาร์เอ็นเอที่ขนานสวนกัน เทียบกันกับการสร้างดีเอ็นเอแล้ว การถอดรหัสจะทำให้ได้ผลเป็นอาร์เอ็นเอคู่เติมเต็มที่มีเบสยูราซิล (Uracil, U) แทนที่ตำแหน่งของเบสไทมีน (Thymine, T) ที่เคยมีในสายดีเอ็นเอคู่นั้นๆ

RNA polymerase เข้าจับที่โปรโมเตอร์ของสายดีเอ็นเอ 3’-5’ หรือสายแอนติโคดดิง (Anticoding strand) โดยมีตัวช่วยจดจำที่เรียกว่าทรานสคริบชันแฟกเตอร์ ซึ่งในโปรคาริโอตจะเรียกซิกมา แฟกเตอร์ (Sigma factor) โปรโมเตอร์นี้เป็นบริเวณที่มีเบสจำเพาะ ในโปรคาริโอตเรียกว่า พริบนาวบอก (Pribnow box) ซิกมา แฟกเตอร์จะจับกับ RNA polymerase และนำ RNA polymerase เข้ามายังบริเวณโปรโมเตอร์ของยีน สายดีเอ็นเอที่เป็นเกลียวคู่แยกออกจากกัน ซิกมา แฟกเตอร์หลุดออกจาก RNA polymerase RNA polymerase สร้างสาย RNA โดยใช้ไรโบนิวคลีโอไทด์และไอออนแมกนีเซียมเป็นโคแฟกเตอร์ RNA polymerase เคลื่อนที่จนถึงจุดสุดท้ายของยีน ในโปรคาริโอตจะมีโรแฟกเตอร์ (Rho factor) เข้ามาช่วยทำให้ RNA polymerase หยุดทำงาน ไม่สร้าง RNA อีก